Ölçüm

Ölçüm, belirli bir ölçme kuralı sonunda elde edilen sayı veya semboldür. Bu sayı ya da sembol, ölçülen özelliğin miktarını veya derecesini ifade eder.

• Bir çocuğun kilosunun 25 kg olarak ölçülmesi bir "ölçüm"dür. Burada ölçme işlemi sonucunda elde edilen sayı “25”tir.
• Sınıfın sıcaklığının 22°C olarak ölçülmesi, sıcaklık için bir ölçümdür.

Ölçme Kuralı

Ölçme kuralı, ölçme sürecinde hangi miktarın hangi değeri alacağını belirleyen bir kurallar bütünüdür. Bu kurallar, ölçülen özellik için hangi puan veya değerin verileceğini tanımlar.

• Bir testte doğru cevap başına 10 puan verilmesi, ölçme kuralına göre belirlenmiştir.
• Vize sınavının %40, final sınavının %60 ağırlıkla değerlendirilmesi, öğrencinin not ortalamasını hesaplamak için kullanılan bir ölçme kuralıdır.

Ölçmede Sıfır

Ölçmede sıfır, ölçülen özelliğin yokluğunu veya belirli bir referans noktasını gösterir. Bu durum ikiye ayrılır:

• Doğal Sıfır: Ölçülen özelliğin tamamen yok olduğunu ifade eden sıfır noktasıdır.
• Tanımlanmış Sıfır: Belirli bir referans noktasına göre tanımlanan göreceli sıfırdır. Bu sıfır değeri, ölçülen özelliğin yok olduğunu değil, belirli bir başlangıç noktasını gösterir.

• Doğal Sıfır: Bir sınıfta hiç masa olmadığında masa sayısının "0" olarak ifade edilmesi, doğal sıfırdır.
• Tanımlanmış Sıfır: Sıcaklığın “0°C” olması, mutlak soğukluğu göstermez; bu bir referans noktasıdır. Deniz seviyesindeki "0 metre" yüksekliği de tanımlanmış sıfırdır.

Ölçmede Birim

Ölçmede birim, ölçülen özelliğin hangi standartlarla ifade edileceğini belirler. Birimler, ölçülen özelliği nicel olarak ifade etmenin temelidir. İki tür birim vardır:

• Doğal Birim: Fiziksel olarak var olan ve herkes tarafından kabul edilen ölçü birimleridir.
• Tanımlanmış Birim: Fiziksel olarak doğrudan ölçülemeyen, belirli bir ölçeğe göre tanımlanmış ölçülerdir.

• Doğal Birim: Metre (uzunluk), kilogram (ağırlık) ve derece (sıcaklık) gibi fiziksel olarak doğrudan ölçülebilen birimlerdir.
• Tanımlanmış Birim: Zeka veya tutum gibi doğrudan fiziksel bir birimi olmayan özelliklerdir. Örneğin, bir zeka testiyle elde edilen "IQ" puanı, zekayı ölçmek için tanımlanmış bir birimdir.

Bu kavramlar, ölçüm ve değerlendirme süreçlerinin temelini oluşturur ve hangi ölçüm aracı veya yöntemi kullanılırsa kullanılsın, ölçmenin standartlaştırılması ve anlaşılır olması için önemlidir.